AI en datasoevereiniteit: Weet waar je data naartoe gaat
Meer dan 50% van de Nederlandse bedrijven maakt zich zorgen over AI en databeveiliging, terwijl één op de drie tegelijkertijd gevoelige informatie deelt zonder te weten waar die belandt. Als ondernemer wil je de voordelen van AI benutten, maar hoe voorkom je dat enthousiasme leidt tot onbedachtzaam delen van gevoelige informatie? In deze blog vertelt Thijs de Groote, general manager bij SatisfITeers, hoe je AI kunt inzetten met behoud van controle over je data.
Wat is datasoevereiniteit en waarom is het belangrijk?
Datasoevereiniteit gaat over wie controle heeft over jouw gegevens. Het bepaalt of je data onder Nederlandse en Europese wetgeving valt of onder die van een ander land. In de praktijk komt het hierop neer: als je data deelt met een AI-tool van een Amerikaans bedrijf, kan de Amerikaanse overheid via de CLOUD Act mogelijk toegang krijgen tot die gegevens – ook als ze op Europese servers staan.
Voor veel bedrijfsinformatie vormt dit niet direct een probleem. Als je ChatGPT gebruikt om een blogtekst over tuinonderhoud te schrijven, is er weinig risico. Maar zodra het gaat om klantgegevens, financiële cijfers of bedrijfsgeheimen, krijgt datasoevereiniteit een andere dimensie.
Een zorginstelling die patiëntgegevens analyseert, een accountant die jaarrekeningen samenvat, of een IT-bedrijf dat over softwarecode overlegt – in deze gevallen wil je weten waar je data naartoe gaat en onder welke wetgeving deze valt.
Verantwoord aan de slag met onze uitgebreide AI Gids?
Hoe maak je snel een inschatting van het risico?
Het goede nieuws: je hoeft niet meteen een complexe risicoanalyse uit te voeren om verantwoord met AI aan de slag te gaan. Deze drie vragen helpen je binnen enkele minuten een eerste inschatting te maken.
Welk type data deel je?
Algemene bedrijfsinformatie is laag risico. Klantgegevens, financiële data of bedrijfsgeheimen zijn hoog risico.Voor welk doel gebruik je AI?
Content creëren of samenvatten is vaak laag risico. Analyses maken van gevoelige informatie is hoog risico.Welke AI-tool wil je gebruiken?
Tools met Europese datacenters en sterke privacygaranties bieden meer bescherming dan algemene consumentenversies.
Kies de juiste tools voor de juiste data
Niet elke AI-tool is geschikt voor elk type data. Het is belangrijk om je tools zorgvuldig af te stemmen op het gevoeligheidsniveau van je gegevens.
Voor algemene content met laag risico kun je gerust gebruikmaken van publieke versies van ChatGPT, Claude of Gemini. Ook gratis online AI-tools voor specifieke taken zijn hier prima geschikt voor.
Wanneer je werkt met bedrijfsinformatie met gemiddeld risico, is het verstandiger om te kiezen voor Microsoft Copilot met een zakelijke licentie en Europese datalocatie. Google Workspace met aangepaste privacyinstellingen biedt in deze categorie ook een goede balans tussen functionaliteit en bescherming.
Voor gevoelige data met hoog risico moet je extra voorzichtig zijn. Hier zijn lokaal geïnstalleerde AI-oplossingen vaak de veiligste keuze. Ook tools met specifieke certificeringen voor jouw branche bieden de nodige waarborgen. Europese cloudoplossingen met sterke privacygaranties vormen een goed alternatief als lokale installatie niet mogelijk is.
Een praktisch voorbeeld om dit wat tastbaarder te maken: Een advocatenkantoor kan voor het schrijven van algemene juridische artikelen gerust publieke AI-tools gebruiken, maar voor het analyseren van gevoelige rechtszaken is het beter om te kiezen voor lokale of speciaal beveiligde systemen. Zo houd je controle over je data en beperk je de risico's.
Praktische tips om direct veiliger te werken met AI
Hier zijn vijf concrete tips die je meteen kunt toepassen om in weinig tijd je risico flink te verkleinen:
Activeer enhanced privacy waar mogelijk. Microsoft Copilot en ChatGPT Enterprise bieden opties om je data niet te gebruiken voor het trainen van hun modellen.
Anonimiseer voorbeelden voordat je ze deelt. Vervang namen, bedrijfsinformatie en specifieke gegevens door fictieve data.
Maak simpele richtlijnen voor je team. Eén pagina met do's en don'ts werkt beter dan een uitgebreid beleidsdocument.
Controleer regelmatig wat AI-leveranciers met je data doen. Privacybeleid en servicevoorwaarden veranderen regelmatig.
Begin met niet-gevoelige data om te experimenteren. Pas als je vertrouwd bent met een tool, kun je overwegen om gevoeliger informatie te delen.
Persoonlijke hulp met een gratis consult
Balanceer tussen innovatie en controle
Het belangrijkste advies: laat zorgen over datasoevereiniteit je niet weerhouden van het benutten van AI-kansen. De kunst is om een gezonde balans te vinden tussen innovatie en controle.
Zoek naar wat wél kan, in plaats van alleen te focussen op wat niet kan. Met de huidige generatie AI-tools kun je al enorm veel bereiken zonder gevoelige data te delen. Start met toepassingen die weinig risico met zich meebrengen, bouw ervaring op, en ga van daaruit verder.
Wil je meer weten?
Wil je meer weten over hoe je AI verantwoord kunt inzetten met behoud van datasoevereiniteit? Download dan onze whitepaper “AI voor het mkb: Een praktische gids voor verantwoorde implementatie”. Hierin vind je een compleet hoofdstuk over datasoevereiniteit, privacy en compliance.
Nog praktischer aan de slag? SatisfITeers biedt een gratis AI-readiness consult waarin we je huidige situatie analyseren en praktisch advies geven over veilig AI-gebruik. Neem contact op via thijs@benp.biz of bel naar 0118-227 101.